คำถาม : การสกัดใบเตย
  • ถามว่าถ้าหนูจะสกัดใบเตย ต้องหมักด้วยแอลกอฮอล์ ไว้กี่วันค่ะ
    ถ้านานไปมันจะเน่าไหมค่ะและถ้าใช้น้ำปกติ เอาไว้ได้กี่วัน ขอบคุณค่ะ

  • Date : 28/3/2561 17:15:00
คำตอบ : วิธีการสกัดโดยการหมักด้วยแอลกอฮอล์หรือเอทานอล โดยทั่วไปจะใช้เหล้าขาว (ความเข้มข้น 35-40%) เนื่องจากจะหาซื้อได้ง่ายตามคำแนะนำให้หนังสือคู่มือผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางเพื่อเศรษฐกิจชุมชน ของอย. ทำได้โดย

1. แช่สมุนไพรในเหล้าขาว โดยใช้เหล้าขาวประมาณ 2-3 เท่าของปริมาณสมุนไพรที่ใช้ โดยแช่ในภาชนะที่ปิดสนิท ทิ้งไว้ 7 วัน และคนทุกวัน
2. จากนั้นกรองเอาแต่ส่วนน้ำ บีบสารละลายออกจากกากให้หมด แยกเก็บสารสกัดไว้ (1)
3. เติมเหล้าขาวเพิ่มในภาชนะ เพื่อล้างกาก และทำการหมักซ้ำ อีก 7 วัน เพื่อสกัดให้ได้สารออกมามากที่สุด
4. เมื่อครบ 7 วัน กรองเฉพาะส่วนที่เป็นน้ำออกมา (2)
5. นำสารสกัดที่ (1) และที่ (2) มารวมกัน จากนั้นทำให้เข้มข้นขึ้นด้วยการระเหยแอลกอฮอล์ออก โดยใช้วิธีตุ๋นในลังถึง ห้ามนำไปตั้งไฟโดยตรง เพราะแอลกอฮอล์มีคุณสมบัติติดไฟ ตุ๋นจนสารสกัดลดลงเหลือ 1 ใน 3 ทิ้งให้เย็น นำไปใส่ในขวดหรือภาชนะที่ปิดสนิท แล้วจึงเก็บในตู้เย็นช่องปกติเพื่อไว้ใช้ต่อไป

โดยทั่วไปสารสกัดแอลกอฮอล์จะเก็บไว้ใช้ได้นาน เนื่องจากมีปริมาณน้ำอยู่น้อยและแอลกอฮอล์มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบเชื้อ แต่ควรสังเกตว่าหากเก็บไว้นานแล้วสารสกัดมีลักษณะ กลิ่น สี ที่ผิดปกติ หรือเปลี่ยนแปลงไปมาก ก็ไม่ควรนำมาใช้ค่ะ

กรณีที่สกัดด้วยน้ำและไม่ทำการระเหยแห้งน้ำออก (ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นการต้มสมุนไพรในน้ำ หรือคั้นสด ไม่นิยมใช้วิธีการหมักข้ามวัน) ควรเก็บสารสกัดที่ได้ในช่องแช่แข็ง หากเก็บในช่องปกติจะเก็บได้ไม่เกิน 7 วัน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ขึ้นกับว่า ท่านต้องการสารสำคัญชนิดใดในสมุนไพรนั้นๆ เนื่องจากตัวทำละลายและวิธีการสกัดที่ต่างกัน จะให้ให้ได้สารสำคัญที่ต่างกัน ดังนั้นควรศึกษาและตรวจสอบคุณสมบัติของสารที่ต้องการให้ชัดเจนก่อนการสกัด และสำหรับการนำสารสกัดที่ได้ไปใช้ต่อ หากเป็นการนำไปใช้เป็นยาภายในต้องระมัดระวังในเรื่องของความสะอาดเป็นพิเศษด้วยค่ะ