รายงานอันตรกิริยาระหว่างเกรปฟรุตกับยากดภูมิคุ้มกัน tacrolimus

รายงานผู้ป่วยหญิงอายุ 61 ปี น้ำหนัก 62 กก. ผ่านการผ่าตัดปลูกถ่ายไต (renal transplantation) ในปี 2003 และในช่วงเดือนมิถุนายน ปี 2017 พบว่าผู้ป่วยเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดแดงขนาดเล็กและหลอดเลือดฝอย (thrombotic microangiopathy; TMA) และได้รับการรักษาด้วยยากดภูมิคุ้มกัน tacrolimus ในช่วงแรกพบว่าสามารถควบคุมความเข้มข้นของยาในเลือดได้ดี แต่ในวันที่ 9 ของการรักษาพบว่าระดับความเข้มข้นของยา tacrolimus เพิ่มสูงขึ้นประมาณ 2 เท่า ทั้งๆ ที่ไม่ได้เปลี่ยนขนาดของยาที่ให้แก่ผู้ป่วย คณะผู้รักษาได้สอบถามผู้ป่วยเกี่ยวกับการรับประทานอาหารที่อาจจะมีผลต่อการรักษาเพื่อหาสาเหตุ และพบว่าผู้ป่วยได้รับประทานเกรปฟรุต (grapefruit) ในช่วงระหว่างรักษาตัว จึงสันนิษฐานว่าการเปลี่ยนแปลงความเข้นข้นของยา tacrolimus ในเลือดของผู้ป่วย อาจมีสาเหตุจากการรับประทานเกรปฟรุต ซึ่งมีรายงานว่าการรับประทานเกรปฟรุตทำให้เกิดอันตรกิริยากับยาหลายชนิด และมีผลยับยั้งเอนไซม์ CYP3A4 จึงอาจมีผลต่อการเมตาบอลิสม (metabolism) และค่าชีวปริมาณออกฤทธิ์ (bioavailability) ของยา tacrolimus ดังกล่าว อย่างไรก็ตามรายงานผู้ป่วยรายนี้เป็นเพียงข้อสันนิษฐานที่อาจจะมีความเป็นไปได้ จึงควรมีการศึกษาเพื่อยืนยันผลเพิ่มเติมต่อไป แต่ควรระมัดระวังการรับประทานเกรปฟรุตในระหว่างการใช้ยา tacrolimus ต่อไปจนกว่าผลการศึกษาจะชัดเจน

J Clin Pharm Ther. 2019;44:819–22.